Ay: Haziran 2007

İlçenin, köy iken Osmanlı İmparatorluğu zamanında Kızıloğlan adı altında Bucak haline getirildiği bilinmektedir. İlçemiz güney batısında bulunan Tepeköy’ ü hudutları içerisinde çok eskiden yerleşim yeri olan ve enkazları bulunan, kimler tarafından yaptırıldığı bilinmeyen devirde “SARAYYÜZÜ” olarak adlandırılan bir yerin bulunduğu söylenmektedir.

Bu yüzden eski adı olan ve bir mana ifade etmeyen Kızıloğlan isminin, yerleşim merkezinin Sarayyüzü’ nün eteklerinde düzlükte olması nedeni ile 1954 yılında köy muhtarı Mehmet COŞžAR’ ın köy isminin “SARAYDÜZÜ” olarak değiştirilmesi teklifi üzerine isim değişikliğine uğramıştır.

Bizanslılardan Türk Beyliklerine geçmiştir. Çeşitli Türk Beylik ve Devletlerinin, Osmanlı İmparatorluğunun egemenliğinde çeşitli uygarlıklara ve kültüre sahne olmuştur.

İlçemiz köylerinde çeşitli dönemlere ait cami, çeşmeler ile Osmanlı dönemine ait, sanatsal açıdan zengin görünümlere sahip, işleme ve oymalarla süslenmiş pencere, kapı ve balkonları ile ilgi çeken tarihi evler bulunmaktadır. Cuma köyünde bulunan Cuma günleri bütün çevre köy halkına merkezi bir cami olma özelliği ile dikkat çekmekte olan ve yapım tarihi evler bulunmaktadır. Bunu yanında merkezde bulunan ve bugün de ibadete açık olan Merkez Camii de gerek olağanüstü yapım hikayesi, gerekse tarihi bir yapı olma özelliği bakımından kayda değer bulunmaktadır. Ayrıca İlçemiz sınırları içerisinde bulunan bazı mağaraların tarih öncesi çağlarda yerleşim amacıyla kullanıldığı rivayet edilmektedir.

Boyabat İlçesine bağlı Bucak iken 20 Mayıs 1990 gün ve 20523 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanan 3644 sayılı Kanun’ la ilçe olmuştur. 26.07.1990 tarihinde fiilen faaliyete geçmiştir.

İlçe Karadeniz Bölgesinde ise de kıyı kesimleri kadar arızalı ve dikey topografik şekilde değildir. Arazi nispeten yüksek dağ silsilelerinden teşekkül etmiş olup, tepeler halinde yükselip alçalmaktadır. Çöküntü ve sel yarıkları dikkati çekmektedir. İlçe sınırlarından geçmekte olan Kızılırmak ve Asarcık Çayı bir vadi meydana getirmektedir. Tarım arazisinin %40′ ı sulanabilmektedir. Yüksek tepeler ve dağlar kısmen ormanlık, kısmen fundalık ve büyük bir kısmı çıplaktır.

İlçemiz çevresi engebeli ve ormanlıktır. Buralarda çeşitli av türleri mevcuttur. Bu nedenle sadece Av Turizmi yapılabilmektedir.

İlçemizde konaklama tesisi bulunmamaktadır.

Mesire Yerleri Ve Ulaşımı

Yukarıarım, Soğuksu : İlçemize 12 Km. uzaklıkta olup, ilçe merkezinden hareket edilerek, Bahşaşlı Köyü Zeyve Mahallesi ve Arım Köyü’ nden geçilerek ulaşılabilmektedir.

Göktepe, Cumasuyu : İlçemizin güneyinde 15 Km. uzaklıkta olup, Çorman, Bahçeköy, Aşağıakpınar, Hanoğlu ve Göynükören Köylerinden geçilerek ulaşılmaktadır.

Aksu Yaylası : İlçemizin güneyinde 13 Km. uzaklıkta olup, Çorman, Bahçeköy, Aşağıakpınar, Hanoğlu ve Göynükören Köylerinden geçilerek ulaşılmaktadır.

Tarihi Ve Turistik Yerler İle Ulaşımı

İlçemiz ve çevresi henüz incelenmemiş, kazılar yapılmamış olduğundan tarihi zenginliği henüz ortaya çıkmamıştır. Sadece Kastamonu Etnografya Müzesi’nden gelen elemanlarca ilçemiz Enbiyeli mahallesinde bulunan Bayram Tepesinde yapılan basit kazıda aslan ve su sarnıçlarına rastlanmış, bunun yanında bazı tarihi küçük yapılar bulunmuştur. Arım Köyü’ ndeki Kaya mezarlarına kayadan akan su ve su yolu, zindan gibi yerler henüz incelenmemiştir.

Yöresel Ağızlar

İbi : Hindi; Eyücük : Azıcık; Gölbez : Köpek yavrusu; Bıdımık : Az; Davar : Koyun, keçi, vb.. Naşırpa : Maşrapa; Sadır : Sidik; Eyin : Giysi; Banak : Lokma; Yunnak : Köylerdeki çamaşırhaneler; Yılık : Şžaşı; Sahan : Tepsi

Doğusu Dikmen, batısı Sinop, kuzeyi Karadeniz, güneyi Boyabat ve Durağan ilçeleri ile çevrili olan ilçemizde,yaz mevsimi kısa, kışlar ılık ve yağışlıdır.

İlçemizin toplam yüzölçümü 595 Km2.İlçe Merkezinin yüzölçümü 8 Km.2dir.

Kaymakam: Metin KUBİLAY
Tel 718 15 04
Faks 718 11 60
E-Posta gerze@sinop.gov.tr
Web
 
 
Belediye Başkanı: Osman BELOVACIKLI
Tel 718 15 47
Faks 718 12 48
E-Posta  
Web  
 
 
Yüzölçümü: 1063 Km2
Kuruluş Yılı: 1920
Köy Sayısı: 42
Toplam Nüfusu: 20.187

Sanayi ve Ticaret

İlçemizde 30 kadar küçük esnaf ve zanaatkar ile bir adet akaryakıt istasyonu mevcuttur. İlçede başka herhangi bir ticaret sektörü bulunmayıp, çalışma hayatı tarım işçiliği ve hayvancılığa dayanmaktadır.

1 adet çeltik ve 1 adet un fabrikası vardır. Bunlar da özel sektöre aittir.

Tarım ve Hayvancılık

İlçemiz geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Arazinin büyük ölçüde engebeli olması, tüm arazi içinde yapılan tarımı %30 ile sınırlamaktadır. Kuru tarımda buğday başta gelmektedir. Bunu arpa, çavdar, mısır, yulaf, nohut, Y.Mercimek ve bakla izler. Kuru fasulye üretimi de yapılmaktadır. İlçemizde iklim ve toprak yapısı itibari ile meyvecilik ve sebzecilik tarımı açısından elverişli bir konum arz etmektedir. Meyvelerden sırasıyla şeftali, elma, zeytin ve kızılcık, aile işletmeciliği şeklinde de sebzecilik yapılmaktadır. Son yıllarda örtü altı yetiştiriciliğini yaygınlaştırmak ve geliştirmek amacı ile Devlet destekli yüksek tünel dağıtımı yapılmıştır. Örtü altı sebzeciliğine halkımızın rağbeti orta seviyededir.

İlçenin toplam alanı 300.800 Da.’dır. Bunun 90.500 dekarı tarım alanı, 210.300 dekarı tarım dışı alanıdır. 90.500 dekarlık tarım alanının 27.000 dekarında sulu tarım, 63.500 dekarında ise kuru tarım yapılmaktadır.

Sulu tarım arazisi içerisinde 07.000 Da. Çeltik ilk sırada yer alır. Bunu 2.700 Da. Şžeker pancarı izler.

İlçemizde zirai temel gıda geçim kaynağı sayılabilir. Arazinin durumuna göre sanayi bitkilerinden tahıla, meyveden-sebzeye kapsar uygun ekim alanı vardır. Ancak özellikle çeltik ekimlerinde, ürünün pazarlanmasında ve özellikle nakite çevrilmesinde çıkan zorluklar, bu ürüne yeterli önemin verilmesini engellemekte ve ekonomik kayba neden olmaktadır. Şžeker pancarı içinde aynı sorunlar söz konusudur.

Tahıl üretiminde yeterli ve uygun gübre kullanılmaması ile zamanında ilaçlama yapılmaması kayıplara neden olmaktadır.

Meyvecilik yaygın olmakla beraber her geçen gün ekonomik değeri anlaşılan bir üretim alanı olmaktadır. Yeterli ve kaliteli fidan temini, yeterli teknik yardım ve eğitim çalışmaları ile meyvecilik ilçemizde önemli bir ziraat dalı olacaktır.

Sebzecilik genellikle iç pazara yönelik aile sebzeciliği durumundadır. İlçe Tarım Müdürlüğü tarafından dağıtımı yapılan yüksek tünellerde sebze yetiştiriciliği yapılmakta ve sebze yetiştiriciliğinde önemli gelişmeler sağlanmaktadır. Örtü altı sebzecilik ile bölgeye göre turfanda sebze yetiştiriciliği de yapılmaktadır.

İlçemiz sınırları dahilinde 11 köyümüzde Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, 3 köyümüzde de Toprak Sulama Kooperatifi bulunmaktadır. Kooperatifler çalışmaları ile köylere ve ortaklarına yarar sağlamaktadır. İlçe Tarım Müdürlüğü ile koordineli olarak çalışmaktadırlar.

M.Ö. 1400 yıllarında Gaşgalı’lar (Gasgaslar) tarafından küçük bir köy olarak kurulan şirin sahil ilçemiz, daha sonra Paflagonya Devletinin eline geçmiş, sırasıyla da; Hitit, Frig, Kimmer, Lidya, Pers, Büyük İskender, Roma ve Bizans İmparatorluklarının egemenliğine girmiştir.

1214 Yılında I. İzzettin Keykavus zamanında Selçuklu devletinin hakimiyetine giren Gerze, bir ara Trabzon Rum İmparatorluğunun eline geçmiş, nihayet 1459 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı İmparatorluğuna bağlanmıştır.

1896 Yılında Sinop İlinin nahiyesi yapılan Gerze, 1920 yılında aynı ile bağlı ilçe haline getirilmiştir.

Kayıtlardan ilçemizin eski adının Zagora, Gürzühatun, Savetova, Argibete olduğu anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere Paflagonya’ lılar Kızılırmak’ ın batı yöresine mızraklılar ülkesi anlamına gelen Gezonolit adını vermişlerdir. Gerze adının buradan geldiği sanılmaktadır.

İlçemizin yerleşim yeri olarak seçilmesi M.Ö.1400 yıllarına kadar dayanır,ilçemiz çok eski bir yerleşim yeridir.

13. Şžubat 1956 Yılında büyük bir yangın felaketi geçiren ilçemiz devlet tarafından yeniden imar edilerek modern bir ilçe haline gelmiştir.

Karadeniz bölgesinin gezmeye, görmeye değer, tarihi ve tabiat güzellikleri ile dolu olan ilçemiz, antik çağlardan bu yana toplumlar tarafından yerleşme ve barınak yeri olarak seçilmiştir.

Sarımsak ve Kabalı Çayı kenarlarında az miktarda ova vardır. İlçemizin arazi yapısı engebeli olup, orman ve mera alanları bitki örtüsünü oluşturmaktadır.

İlçemizde ulaşım genelde kara yolu ile yapılmaktadır,bir sahil kenti olmasına rağmen deniz yolu kullanılmamakta,hava ve demir yolu bulunmamaktadır. Kara yolu olarak Sinop-Samsun yolundan Sinop ve Samsun’a,Sinop-Boyabat yolundan yurdun iç kesimleri ile İstanbul’a ulaşım sağlanmaktadır.Bu yollardan da Samsun yolunda Kanlıçay,Boyabat yolundada krandu geçişleri çok dik ve virajlıdır.Bu iki yolda da bölünmüş yol çalışmaları devam etmekte olup,bu yollar bittiğinde ilçemizin çevre iller ve iç kesimler ile bağlantısı daha kolay olacak ve ilçemizin gelişmesine katkı sağlayacaktır.

İlçemizde Karadeniz iklimi hüküm sürmektedir.Sahil kesiminde iklim biraz daha fazla ılıman yüksek kesimlere gittikçe biraz daha fazla soğumaktadır.

2000 Nüfus sayımına göre ilçemizin toplam nüfusu 23.295 olup; 10013 kişi ilçe merkezinde, 13.282 kişi ise köylerde yaşamaktadır. Yenikent Beldesinin nüfusu 1.389′ dur.

1990 nüfus sayımına oranla nüfusun önemli ölçüde azaldığı görülmektedir. Nüfus yoğunluğu 45 olan ilçemizde nüfus artış oranı %o 10,5′ tur. Sürekli göç veren bir yöre olan ilçemizin % 52,2’si kadın, % 47,8’i erkektir.

2008 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine Göre;

Gerze’nin Merkez Nüfusu :10.618

Köylerinin Nüfusu :9.569

Toplam Nüfusu :20.187

İlçemizin nüfusu yaz aylarında artmakta,kış aylarında ise azalmaktadır.Kırsal kesimin nüfusu azalırken,azda olsa şehir merkezinin nüfusunda bir artma görülmektedir.

Mesire Yerleri ve Ulaşımı

İlçemizde mesire yeri olarak İdemli Orman İçi Piknik alanı ile,Dereyeri,Bedre,Değirmenler mevki denize girip dinlenilecek yerler, Acısu köyünde ise doğal acısu bulunmaktadır.Bu yerde piknik , mesire ve gezi yeri olarak kullanılmaktadır.Bu yerlerin hepsinin yolu asfalt ve ulaşımı kolay olup,yaz aylarında belediyece araç seferleri bulunmaktadır.

Tarihî ve Turistik Yerleri

İlçemizde tarihi yer olarak Yenikent Beldesi Çece Mahallesinde Çece Sultan Türbesi, şehir merkezinde ise Tarihi Köşk Hamamı ve Yakupada Konağı bulunmaktadır.İlçemiz sahilleri ve çay bahçeleri de gezilmeğe ve görülmeğe değer yerlerdir.