Boyabat ve Durağan Kelimeleri
Özellikle Boyabat ve Durağan ilçelerimizde kullanılan yerel kelimeleri belirlemeye çalıştık.Bu kelimelerin çoğu hala kullanılmaktadır.Beğenerek okuyacağınızı düşünüyoruz.Sizlerde ilçelerimizde ya da Sinop merkezde kullanılan bu tür orijinal kelimeleri açıklamalarıyla birlikte bize iletirseniz yayınlamaktan memnun oluruz.E-posta :sinoprehberi57@gmail.com
Ağda :Tatlıların şerbeti.
Alaf :Hayvanlara verilen yiyeceklerin tamamı.(özellikle ineklere)
Amel :İshal.
Aniyehter :Anahtar.
Anzulamattan :Aniden.
Avkuru :Ters.
Avloğ :Çalı çırpıdan yapılan çit.
Avuz :Yeni Doğum yapan ineğin ilk sağılan sütü.
Aydaş :İnce bacaklı ,zayıf ,çelimsiz
Badı :Ördek.
Basak :Merdiven.
Başlu :Tamamen.
Bayağ gün :İş olmayan gün.
Bayguş :Uğursuz,lanetlenmiş yer ya da kişi.
Bencileyin :Benim gibi.
Beyfide :Boşuna.
Bezbecid :atik çevik kimse
Bıldır :Geçen
Bıldır sene :geçen sene.
Bıtırak :Diken.
Bidumuk :Azıcık.
Biki :Birkaç.
Bişi :yufka ekmeğinin kat kat döşenip üzerinin sütle bulandırılmasıyla yapılan bir tür ekmek.
Biyol :İlk önce,evvela.
Biyürsügün :Yarından sonraki gün.
Bizeğem :Biraz.
Boğün :Bugün.
Boybat bazar gün :Pazartesi günü.
Bük :Böğürtlen.
Büşleğeç :Ekmek çevrilen tahta
Calıcappar :Atik çevik.
Cazu :Havai kız.
Cemek :Çapa.
Cırcır :Fermuar.
Cırmuk :Tırnak izi.
Cinmisiri :Patlatılabilir mısır.
Ciynak :Tırnak,pençe.
coynak :Zayıf, çelimsiz.
Cöğüz :Ceviz.
Çekelez :Sincap.
Çember :yöresel başörtüsü.
Çeten :İneklerin yiyeceklerinin götürüldüğü sepet.
Çıkartma :Cumba ,eski evlerin balkon benzeri kapalı bölümü.
Çıtık :Bir tür meyve.
Çokmak :Havlamak.
Çon :Kalça kemiği.
Çöküç :Çekiç.
Çördük :Küçük bir armut türü.
Çükündür :Şžeker pancarı.
Dağnamak: Alay Etmek.
Daraba :çit
Datlu :Bal.
Davun Çıksın :Yere batsın , kahrolsun.
Dayak :Sopa.
Dek Durmak :Uslu durmak.
Dengilmek :Devrilmek.
Deri :Pazar günü.
Dırga :Geçimsiz, alıngan kişi.
Dırnakçı :İddiacı , kıskanç.
Dikkolu :Bir çeşit çeltik otu.
Dirgen :demirden 5 tane sivri ucu olan tarım aleti.
Diş Gırmak :Haset etmek.
Divildemek :Kıpır kıpır olmak.
Doğuz :Domuz.
Dombu :Bidon.
Dünyada :asla ya da büyük ihtimalle anlamlarında kullanılır.
Dürü :Yeni evli çiftlerin yakın akrabalarına götürdükleri hediye.(giyisi ,havlu v.s.)
Eci :Abla.
Eğin :Üst Baş ,kıyafet.
Eğşi :Kiren ,elma,erik gibi meyvelerden yapılan tadı ekşi olan bir yiyecek.
Elekci :işsiz güçsüz , avare insan.
Ellleğem :Herhalde.
Emme :ama.
Emüşük :süt kardeşi.
Enteri :Giyisi.
Enük :Köpek yavrusu
Evmek: Acele Etmek, umursamak.
Fışgı :Pis,çöp.
Filke :musluk.
Forslu :gösterişli
Gadak :1)Her işe burnunu sokan (işgüzar),2)küçük kardeş.
Gağırtmak :Eğmek ,zorlamak.
Ganet :Kilim,yolluk.
Gapcuk :Mısır Sapı.
Garacaörük :Siyah erik
Gari :Çocukların annelerine hitap şekli.
Garmagatma :Yaprak aşı.
Gatık :Katı yoğurt.
Gavi :Sağlam.
Gavsa :Moral.
Gavuç :Kasıklarda oluşan ödem.
Gayış :1)Kemer ;2)Kararmış,uzamayan madde.
Gazoğu :bir tür pulluk.
Geğel :Yaş cevizi yeşil kabuğundan ayırma işlemi.
Geğrek :Bebeklerin bir eli ile bir ayağının uçlarını sırtında çaprazlama birleştirmek.”Geğreği gelmiş mi?” diyerek yapılır.
Gıcık :Kozalak.
Gıdırım olmak: Sinirlenmek.
Gılileyli :Düzenbazlık
Gırbaç :Aksi çocuk.
Gırboğ :Kurbağa.
Gırçıllu :Saçaklı,kılçıklı.
Gırışma :Sırıtmak.
Gıroğu :Kırağı.
Gıyıgaşuk :Aralık.
Gocuk :Parke, palto.
Godaş :Laf getirip götüren kimse.
Godu :Erkek Hindi.
Golan :halat.
Gomat :Tut,yetiş, engelle anlamında bir ünlem.
Gompile :Komple ,tamamen.
Govanaz :Kavonoz.
Göğüslük :Okul önlüğü.
Gölbez :köpek yavrusu.
Gölük :Eşek.
Gön :Deri.
Görpene :Bir tür çeltik otu.
Götü :Getirmek ve götürmek anlamında kullanılır.
Gubartlak :Balon.
Gubartma :Şžişirme.
Gumpiri :Patates.
Guynuş Guynuş :Topluca ,hep beraber.
Guyoğ :Damat.
Güğüldemek :Yeni doğan çocuğun agu demeye başlaması.
Günülemek :Kıskanmak.
Hakitmek :Becermek.
Hamoğ :Cahil ,görgüsüz ,kaba kimse.
Hapaz :Bir avuç dolusu.
Haya :Değil mi?
Helkek :Büyük kova.
Hev :İçine saman konulan sepet.
Hevla :helva.
Hezelpere :Küçücük Bütün soğanlarla yapılan sulu bir yemek.
Hokelekli :Söz geçen kimse
Homhom :söylediğinden pek bir şey anlaşılmayan kalın sesli kimse.
Hondu :İriyarı kimse.
Hortlu :Anası babası olmayan kimse.
Höbelen :Bir tür mantar.
Höşeltek :Haşat.
Hüşgü :Çöp.
Ikıl Ikıl :Zorlanma.
Irbuk :İbrik.
Isıcacuk :Sıcacık.
İbi :Dişi Hindi.
İğdiş :Sağlam.
İlaç :Temizlikte kullanılan maddeler.
İneze :Yavaş.
İslah :İyi ,güzel.
İyoğ :Kaburga.
Kadimi :Devamlı
Kelem :lahana.
Kelik : Tarla ve bahçeye yapılan çardak.
Kemre :Hayvan Gübresi.
Kenef :Tuvalet,hakaret ünlemi.
Kepüç :Zayıf ,çelimsiz.
Kesküç :Ekmek çevrilen tahta.
Keşen :Çeltik ekimi öncesi su ile yapılan işlem.
Keşik :sıra.
Kete :Yeni evli çiftlere götürülen hediyeler.
Kevük :Ağaç Çengel.
Kez :köşe.
Kıçkayak :Tahtaravelli.
Kırık :Eşşek yavrusu ,sıpa.
Kıtıpıyoz :Kıt kanaat.
Kiren :Kızılcık.
Kirpitçi :Cimri.
Kişişlemek :Kışkırtmak.
Kömüş :manda.
Kösüre :Bileme taşı.
Küntüre :Küçük bent.
Kürsü :Sandalye.
Lovay :Laf anlamayan.
Löngür :İriyarı Kimse
Macisküllü :Gösterişli,ayrıntısı fazla olan.
Mada :İştah.
Madasuz :İştahsız , gönülsüz.
Mağfaza :Bariyer.
Mahsımak :önem vermek.
Malak :manda yavrusu.
Mancar :Ispanak ,pancar gibi yeşil sebzeler.
Mecek :Çapa.
Meğsimek :önem vermek.
Mındak :Kedi yavrusu.
Mırık :Küçük domates.
Nacak :Küçük balta.
Nasibetsüz :Münasebetsiz.
Oklağaç :Oklava.
Okumak :Davet etmek,çağırmak.
Orum Orum :Bilinçli yapılan konuşma.
Öğendere :Öküzlerin boynuna bağlanan değnek.
Öllüğün Körü :Ellinin Körü.
Örsün :Hamur kesme aleti.
Örük :erik.
Örüsgar :Rüzgar.
Ötürge :Sinirlenme.
Paçur :Bakımsız ,üstü başı dağınık kimse.
Parpu :Dayak, kötek.
Payınsımamak :Kaale almamak.
Perseng :Lafın gelişi.
Peş :Çapraz.
Pısuk :Çekingen.
Pıta :Hanımların başlarına örttükleri sırta doğru uzanan bir tül şal.
Pinlik :Kümes.
Poğ :Bohça.
Potak :Domuz Yavrusu.
Pöçük :Kuyruk Sokumu
Pölize :Nişastadan yapılan jöle kıvamında bir tatlı.
Ramuk :Traktörlerin arkasına bağlanan römork.
Sacıyak :3 ayaklı,sacın altına konan demirden alet.
Sağıdak :Saf olan kimse.
Samaruk :Uyku sersemliği.
Samramak :Uykuda sayıklamak.
Sepgen :Dolu.
Sergen :Raf.
Set :Divan ,sedir.
Seyiz :Erkek keçi,teke.
Sıypak :İçi boş hamur.
Silgü :Elbezi ,silgi bezi.
Sorutmak :Düşünmek,dalmak.
Soygun :lanet(leme).
Soygun :Ölülerin üzerinden çıkarılan giysi.
Şžallak :Çıplak.
Tabahne :Tabakhane.
Tahne :Tenha.
Tellek :Yılışık
Temüztirengez :Çok temiz.
Tepsermek :Bir maddenin kıvama gelmesi.
Terece :dolap.
Tesmük :Tesbih.
Tıngabak :Titiz.
Tiğrek :Yöremizde kullanılan “Tiryak” adlı ilaç.
Tikov :Orta dikili olan bir maddenin taş atılarak yıkılması esasına dayanan bir oyun.
Toklu :Erkek kuzu.
Tokumak :Dövmek.
Tongur :Tok sesli kimse.
Tosboğu :Kaplumbağa.
Tot :Kozalak.
Tukmak :Uyumak.
Varivi :bir an önce git.
Viri :Aman Allah’ım anlamında ünlem.
Yabuç :Kendisinden hoşlanılmayan kimse.
Yalak :1)oluk ; 2)laubali kimse.
Yanşamak :Saçma sapan konuşmak.
Yarışıvi :hızlı git.
Yarsımak :Beğenmek,Hoşuna gitmek
Yaşatlama :Yaşından büyük bilgili çocuk.
Yavşu :Bitin yavrusu.
Yazma Ekmeği :Yufka ekmek.
Yengil : Hafif.
Yılacan :Derin olmayan.
Yimiş :Kuru İncir.
Yoka :İnce.
Zeklenmek :Alay etmek.
Zellet :lezzet.
Zobu :kendisine kızılan kimse için söylenir.
Bu kelimelerin hazırlanmasında büyük katkısı olan Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Öğrencisi Arkadaşım Kadir MENEKŞžE’ye teşekkür ederim.
